Paarden beleren

Onze definitie van zadelmak maken: stap op je paard en rijd weg. Geen maar en geen belemmeringen. Zadelmak maken is misschien wel het belangrijkste proces in het leven van een paard. Het bepaald denk ik in grote mate hoe het dier verder gaat functioneren. Een proces wat dus met zorg moet gebeuren. Wij zijn dan ook van mening dat het een rustig proces moet zijn, dus geen bokpartijen, uitbreekacties of rare vluchtpogingen.

Hoe doe je dat? Dan moet je eerst bedenken wat je wilt. We hebben gezegd stap op en rij weg. Dan mag een paard op geen enkele manier moeite hebben met zijn ruiter. Hij moet ook goed reageren op eventuele dingen die voor hem angstig zijn. Goed wil zeggen dat hij de beslissing moet maken om stil te gaan staan. Verder moet er dan een goed stuur op zitten en moet het dier redelijk aan het been zijn. Voldoet hij aan deze voorwaarden dan kun je ook inderdaad opstappen en wegrijden.

Hoe kom je daar. Eigenlijk is zadelmak maken een psychologisch proces. Je moet het hoofd van het paard  “shapen”. Wil je dat goed kunnen zul je moeten verdiepen in het wezen paard. Hoe leert hij en hoe beleeft hij.  Een paard is een vluchtdier, dus alles wat met te veel druk en geweld binnen komt zal voor hem reden zijn om te vluchten. Dat is precies wat je niet wil. Pijn en geweld zijn dus uitgesloten. Enorme druk ook. Het gaat niet bijdragen aan een rustig paard. Gebruiken we dan geen druk? Ja natuurljk wel, een paard moet leren om druk te verdragen. Let op: dat moet hij leren. Van nature is een paard tegen druk in.

Wij verdelen het hele proces in een aantal stappen:
Stap 1: Als eerste moet een paard goed in het grondwerk staan zoals wij dat zeggen. Dat is onlosmakelijk verbonden met het rijden. Een paard wat niet probleemloos aan de hand staat is bijna nooit probleemloos onder het zadel. 

Stap 2: Desensibiliseren. Wij proberen ervoor te zorgen dat wanneer een paard iets eng vindt, hij bedenkt dat wanneer hij stil gaat staan het enge vanzelf verdwijnt. Dat is in de praktijk ook zo. Een auto verdwijnt wel weer.  We doen dit door middel van desensibiliseren op plastic. Wanneer het paard blijft staan, verdwijnt het plastic.

Stap 3: De eerste keer het zadel op. Alleen dan mag het paard bokken. We leggen het zadel erop en het paard mag er even mee doen wat hij wil. Helemaal los. Wanneer hij weer rustig is kan hij bij ons komen en rust vinden. Na deze sessie is bokken bij ons voorbij. Zien wij dat het paard hier nog neiging toe heeft dan gaan we eerst werken om dat eruit te krijgen. Niemand heeft er iets aan dat een paard leert om onder de man te bokken. En dat is veel sneller gelukt als men vaak denkt. Mensen zeggen ook vaak tegen ons dat dat  erbij hoort. Wij vinden dat dat er helemaal niet bij hoort. Kun je er dan voor zorgen dat een paard nooit gaat bokken? Nee natuurljk niet. Bedenk heel goed dat een paard ook kan gaan bokken op pijn of en slecht passend zadel. Maar bokken als onderdeel van het zadelmak maken proberen wij altijd uit te sluiten.

Stap 4: Is het paard stuurbaar maken. Bij ons komen de paarden in lange lijnen te staan. Wij zetten er eerst een stuur op, en wij leren het paard dat wij controle over tempo hebben. Hier leren we het paard ook al om wat meer druk te verdragen.

Stap 5: Opstappen. Dit is bij ons echt op zich zelf staand. Aan dit stukje wordt naar mijn mening vaak te weinig aandacht aan besteed. Maar kun je al niet goed op stappen dan is het rijden ook niet goed. Alles is immers met elkaar verbonden. Het paard moet helemaal ontspannen zijn bij de komst van de ruiter. Er mag totaal geen spanning aanwezig zijn.

Stap 6: Het rijden zelf. Dit is dan vaak totaal geen probleem meer. De zorgvuldige voorbereiding heeft er voor gezorgd dat het paard bij deze stap al zoveel begrip heeft dat ze eigenlijk makkelijk mee weg te rijden zijn. We zorgen ervoor dat ze goed reageren op het been en dat ze te sturen zijn.

Stap 7: De wijde wereld in. Tot en met stap 6 werken wij in een roundpen. Hier wordt een paard alles geleerd. Dan hoor ik vaak, ja maar dan beginnen ze daar buiten nog een keer. Nee dat zou namelijk betekenen dat een paard niet te trainen is. Door training leer je ze op een bepaalde manier te reageren en gehoorzaam te zijn aan bepaalde hulpen. Buiten de roundpen gelden die regels ook. Aan de trainer de taak om deze zelfde regels consequent toe te passen. Wanneer dit gedaan wordt zul je zien dat de wijde wereld voor het paard geen probleem op levert. Een roundpen is een hele veilige omgeving om in te werken. Voor zowel paard als trainer. Veiligheid is het belangrijkste. In een roundpen kun je werken zonder dat je bang hoeft te zijn dat je paard ontsnapt of er vandoor gaat. Het heeft zo zijn voordelen.

Wat we dan vaak horen is dat dit alles dan waarschijnlijk veel langer gaat duren. Wij zijn gemiddeld 6 weken bezig. Dan kun je probleemloos opstappen en wegrijden, ook op een buitenrit. Belangrijk is wel dat het paard niet al bepaalde ervaringen heeft. Alles wat een paard al heeft meegemaakt wat hij als negatief ervaren heeft, hoe klein en onbenullig het ook is dit kan het zadelmak maak proces ook beïnvloeden.

Dit is in een notendop het proces zoals wij hem ongeveer volgen. Bedenk wel dat ieder paard anders is en hier en daar een ander aanpak nodig heeft. Het is en blijft volledig maatwerk. De volgorde zoals hierboven beschreven houden we eigenlijk altijd aan. Voor de verdere aanpak is het observeren en bepalen wat het individuele paard nodig heeft om te leren en probleemloos zadelmak te worden.

Nieuwsgierig hoe dit eruit ziet? Kijk in het fotoalbum